Jedna z największych ryb, która spędza część życia w wodach słodkich – bieługa (Huso huso) – ma ogromne znaczenie gospodarcze. Naturalnie występuje między innymi w morzach Kaspijskim, Czarnym i Azowskim, ale jej krzyżówka ze sterletem – znana jako bester – nadaje się do hodowli w stawach. Ponieważ ikra i mięso z bieługi traktowane są jak przysmak, wpisana ona została na listę zagrożonych gatunków. Jej populacja drastycznie spada.
Bieługa – opis ryby
Bieługa, nazywana również wyzem, uznawana jest za olbrzyma pośród ryb słodkowodnych. Obecnie waży średnio około 200 kilogramów i osiąga długość od 600 do 700 centymetrów, jednak wcześniej – gdy populacja była dużo większa, a wody czystsze – napotykano okazy sięgające 1500 kilogramów i 900 centymetrów. Warto wspomnieć, że największa odnotowana masa ciała bieługi to 2072 kg!
Cechy zewnętrzne i podgatunki
Ryba ma charakterystyczny kulowato zaokrąglony ryj, który jest krótki i gruby, zwykle żółtawy. Półksiężycowaty otwór gębowy zajmuje większą część dolnej części ryja. Warga dolna jest dzielona pośrodku. Wąsiki (spłaszczone) sięgają otworu gębowego i skierowane są ku tyłowi. Płatki skrzelowe bieługi są ze sobą zrośnięte i biegną ku tyłowi. Strona grzbietowa ma kolor od ciemnego do popielatoszarego (z połyskiem). Boki są zawsze szare. Strona brzuszna brudnobiała.
Wyróżnione są trzy podgatunki:
- Huso huso orientalis – występuje we wschodniej części Morza Czarnego;
- Huso huso maeorticus – występuje w Morzu Azowskim;
- Huso huso caspius – występuje w Morzu Kaspijskim.
Odżywianie
Młodsze okazy jedzą zwykle bezkręgowce żyjące na dnach zbiorników, starsze natomiast polują na mniejsze ryby. Są wśród nich śledzie, babki czy karpiowate. Największe osobniki zjeść mogą nawet niewielkie foki. Bieługi żerują w nocy.
Rozród
Samice dojrzewają płciowo w wieku 16–18 lat, natomiast samce wcześniej – w wieku 12–14 lat. Tarło odbywają co 2–4 lata, a wchodzi ono do rzeki wiosną lub jesienią. Jesienny wylęg zimuje w mulastym lub gliniastym dnie. Trze się natomiast na kamienistym dnie. Samica bieługi składa od 300 tysięcy do 7,5 miliona ziaren ikry.
Gdzie występuje bieługa?
Gatunek występuje w następujących morzach:
- Kaspijskim;
- Czarnym;
- Azowskim;
- Śródziemnym (jedynie we wschodniej części);
- Adriatyckim.
Ryba na tarło wpływa do rzek. Najczęściej Wołgi, Uralu, rzadziej Dunaju, Dniestru czy Dniepru.
Najważniejsze informacje o połowie
Ponieważ bieługi to bardzo duże ryby, ich połów nie należy do łatwych i bezpiecznych. Najczęściej do tego celu stosowane są kutry ze specjalistycznym sprzętem. Ponieważ gatunek ten wpisano na listę zagrożonych, w wielu miejscach połów jest zakazany. Mimo obostrzeń populacja tej drapieżnej ryby regularnie spada, a rokowania na przetrwanie gatunku nie są optymistyczne.
Znaczenie dla gospodarki
Ikrę bieługi wykorzystuje się do produkcji czarnego kawioru, który uznawany jest za rarytas, a którego cena jest bardzo wysoka. Mięso z ryb również jest spożywane. Jedno i drugie jest ostatnio coraz trudniej dostępne, a to oczywiście z powodu zakazu połowów, a także zmniejszającej się populacji.
Bieługa, pokaźnych rozmiarów ryba wędrowna, jest niestety coraz bliżej wyginięcia. Choć dawnej jej populacja była naprawdę duża, rozwój przemysłu, a także popularyzacja mięsa i kawioru sprawiły, że połowy przeprowadzano na zbyt dużą skalę. Ta agresja ze strony człowieka może doprowadzić do całkowitego wyginięcia tego pięknego gatunku.
Fot. ilustracyjne: Voice of America via Wikipedia, public domain
